Καιρός
Login Form
Η κατοικία στο Πήλιο
Η οικονομική και πολιτιστική άνοδος των χωριών του Πηλίου στα Μεταβυζαντινά και Νεώτερα χρόνια εκφράζεται με το μέγεθος αλλά και με την ποιότητα της κατοικίας.
Διώροφα ή τριώροφα είναι κατά κανόνα όλα τα σπίτια των χωριών του Πηλίου, στον ίδιο αρχιτεκτονικό τύπο με πυργοειδή κατασκευή, τη λιθοδομή και τα μικρά ανοίγματα στους κάτω ορόφους και την ελαφριά κατασκευή και τα πολλά παράθυρα στον επάνω όροφο.
Η υπεροχή των αρχοντικών σε σχέση με τα νοικοκυρόσπιτα βρίσκεται σε κάποια διαφορά στο μέγεθος και κυρίως στον πλούτο της εσωτερικής διακόσμησης με ξυλόγλυπτες πόρτες, σκαλιστά ή ζωγραφιστά ταβάνια, τις πλουμισμένες μεσάντρες, περίτεχνα κεφαλόσκαλα, τοιχογραφίες και χρωματιστούς φεγγίτες.
Η ανασφάλεια που επικρατούσε στο Πήλιο κατά τους χρόνους της τουρκοκρατίας επέβαλε τον τύπο της οχυρωμένης κατοικίας. Από τον οχυρό πύργο του μεσαίωνα περνούμε στον τύπο της κατοικίας με φρουριακό χαρακτήρα στο ισόγειο ή και στον ημιώροφο.
Για αμυντικούς λόγους η σιδεριά του παραθύρου που βρίσκεται πάνω από την είσοδο προβάλλει προς τα έξω (κουφνωτό), έτσι που να είναι δυνατό να αντιμετωπίζονται οι ληστές είτε με τα όπλα είτε με καυτό λάδι ή ζεματιστό νερό. Πέρα από αυτό σε καθημερινή βάση έδινε τη δυνατότητα στο νοικοκύρη του σπιτιού, να δει ποιος χτυπά την εξώπορτα και τον καλεί να του ανοίξει.
Η κλήση του εδάφους σε πολλά σπίτια κάνει το ισόγειο στο βάθος να είναι ημιυπόγειο. Οι χοντροί πέτρινοι τοίχοι του και η απουσία παραθύρων δεν εξυπηρετεί μόνο την ασφάλεια αλλά δημιουργεί συνθήκες θερμομόνωσης που είναι χρήσιμη στη διατήρηση των αποθηκευμένων προϊόντων της χρονιάς.
Ο πρώτος όροφος έχει μικρά σιδερόφραχτα παράθυρα και σ` αυτόν υπάρχουν τα χειμωνιάτικα χαμηλοτάβανα δωμάτια με τζάκια και μεντέρια καθώς και η κουζίνα.
Ο επάνω όροφος προεξέχει από την πρόσοψη και πολλές φορές και από μια πλαγινή πλευρά του κτίσματος. Αυτές οι προβολές δημιουργούν το σαχνισί που στηρίζεται στα ξύλινα φουρούσια. Η κατασκευή του σαχνισιού γίνεται με ελαφρά υλικά, τον τσατμά. Εκεί ήταν η θερινή διαμονή της οικογένειας, καθώς και ο χώρος υποδοχής με το δοξάτο και τον καλό οντά ή μουσαφίρ οντά. Η απόσταση από το έδαφος έδινε το αίσθημα της ασφάλειας, γι` αυτό και το ανώι ανοίγεται από πυκνά παράθυρα και φεγγίτες. Εκεί βρίσκεται και η πλούσια ζωγραφική και ξυλογλυπτική διακόσμηση. Αυτό είναι φυσικό αφού στο κατώι που λειτουργεί ως αποθήκη δεν ταιριάζει διακόσμηση, ενώ στα χειμωνιάτικα η χρήση του τζακιού με τους καπνούς του επιβάλλει συχνά ασβεστώματα.
Τα σπίτια του Πηλίου είναι προσαρμοσμένα στις κλιματολογικές συνθήκες του βουνού αυτού και στις βιοτικές ανάγκες των κατοίκων.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα και πέρα εμφανίζεται ένας νέος τύπος σπιτιών στο Πήλιο. Αυτά τα σπίτια ανήκουν σε Πηλιορείτες οι οποίοι, αφού έμειναν κάποια χρόνια στην Αίγυπτο και πλούτισαν, ξαναγύρισαν στα πατρικά τους χωριά. Χτίζονται αρχοντικά όπου συνδυάζονται τα τοπικά παραδοσιακά στοιχεία (λιθοδομή στους κάτω ορόφους με λίγα και σιδερόφραχτα παράθυρα, ξεπεταχτά και πολλά παράθυρα χωρίς σιδεριές στον τελευταίο όροφο) με νεοκλασικά στοιχεία (αψιδωτά παράθυρα, ζωγραφιστοί μαίανδροι, είσοδος σε εσοχή με κίονες και τόξα, διπλή εξωτερική σκάλα).
Από την απελευθέρωση της Θεσσαλίας (1881) μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα υπάρχει σε περιορισμένη κλίμακα, επίδραση του νεοκλασικισμού που κυριαρχεί στο Βόλο. Τα νεοκλασικά του Πηλίου επηρεάζονται από το φυσικό περιβάλλον και την τοπική παράδοση. Γίνονται λιτά στην όψη και οι διαστάσεις τους δείχνουν σεβασμό στην κλίμακα του τοπίου.